Vaşington Postası (1;1): Amerika'da Türk ve Diğer Uluslararası Öğrenciler
23.01.2024 04:18 132
Amerika'da Türk ve Diğer Uluslararası Öğrenciler
Eğitimde hareketlilik... Sonbaharda elde edilen ürün hasadından eğitim parasının ayrıldığı, tahta valizlerle tren garlarından, hem de mezuniyete kadar görüşmemek üzere ''geleceğin teminatları''nın Anafartalar'dan Haydarpaşa'ya uğurlandığı dönemlerden, sırt çantasıyla bir dönemin bu ülkede, diğerinin dünyanın öbür ucunda okunabildiği zamanlara evrildik önce... Çok daha önceleri talebelerden, Sıbyan Mekteplerinde ilmin gölgesine emanet edilirken çok daha azı, Sahn-ı Seman'a kabul edildiklerinde ise çok daha fazlası umut ediliyordu belki de... İzlanda'da kız çocukları, iyi birer ev hanımı olabilmek için ev ekonomisi öğrenmek üzere gemilerle Reykjavik'e uğurlandıkları rıhtımlara, her hepsi bir yıl sonrasında, son derece eğitimli ve kültürlü birer hanımefendi oldukları kabulüyle yeniden ayak basıyorlardı. Aynı dönemlerde daha iyi bir gelecek için eğitim alması umuduyla Kanada Yerlileri Yatılı Okulları'na ''gönderilen'' çocuklar ise farklı uygulamalara maruz kalıyorlardı... Eğitimde gerek sosyal ve kültürel olsun, gerek politik ve siyasi olsun çeşitli nedenlerle hareketlilik dünyanın her yerinde hep vardı, hep var olacak...
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) üniversitelerinin ilk uluslararası öğrencisi Yung Wing, 1854'te mezun oldu. Wing, Çin ve Japonya'da misyoner faaliyetlerde bulunan Samuel Robbins Brown tarafından sağlanan bir bursla Yale Üniversitesi'nde eğitim alabilmişti. Sonrasında Wing, daha fazla sayıda öğrenci gelmesi için Çin Eğitim Bakanlığı'nı ikna etti ve 120 Çinli öğrencinin ABD'ye gönderilmesini sağladı... ABD'de uluslararası öğrenci sayısı 1913'e gelindiğinde 4222'ye yükseldi. Sonrasında devlet destekli burslar ön plana çıktı. ABD'nin en önemli burslarında Fulbright bursları 1946'dan bu yana 400binin üzerinde öğrenciye, araştırmacıya ve akademisyene verildi. ABD Eğitim ve Kültür İşleri Bürosu'nun verilerine göre 2022 sonu itibariyle 40 Fulbright bursiyeri kendi ülkelerinde devlet başkanı veya başbakan oldu, 15 ülkeden 62 bursiyer Nobel kazandı, 89'u Pulitzer Ödülü aldı...
Kenya'dan o dönemin genç politikacılarından Tom Mboya'nın Birleşmiş Milletler'de Afrikalı öğrencilerin eğitimi için yaptığı konuşma ve sonrasında John F. Kennedy ile ortak çalışmalarının sonucunda, yaklaşık 800 burslu öğrenci 1960'larda Doğu Afrika'dan ABD'ye getirildi (Kennedy Airlifts). Afrika'dan 1960'larda gelenler arasında Barack Obama'nın babası Barack Obama Sr. ve Nobel Ödülü sahibi Wangari Maathai'da vardı. Barack Obama Sr. Hawaii'nin ilk Afrikalı öğrencisi oldu, Amerikalı öğrenci Ann Dunham ile evlendi ve oğulları 1961 doğumlu Barack H. Obama Jr. daha sonra ABD Başkanı oldu. John F. Kennedy'nin Afrikalı öğrencilerin eğitimi için yaptığı girişim seçim kampanyasını olumlu etkiledi ve Afrikalı-Amerikalıların %68'inin oyunu almasını sağladı... Onlarca yabancı hükümet başkanının ABD hükümetinin desteklediği burslu öğrencilerden olduğu, 2001 yılında Collin Powel tarafından da altı çizilen bir gerçektir. Uluslararası öğrencilerin, ABD'nin hem iç hem de dış politikasındaki öneminin anlaşılması açısından önemli bir örnektir...
Sosyal ve kültürel hayatta mükemmele ulaşmak için de, farklı bazı hedefler için de kullanıldı eğitim ve eğitimde hareketlilik. Bir coğrafyadan diğer bir coğrafyaya gidiş her zaman yüksek beklentileri içinde barındırdı, süresi ve mahiyeti ne olursa olsun. Dünyanın henüz sanayi devrimini yaşamamış bölgelerinde de, epigenetik ve mikrobiyom çalışmalarının anlatıldığı merkezlerde de eğitimden ortak beklenti, bilineni öğrenmek, belki yeniden yorumlamak, bilinmeyeni keşfetmek ve tabi ki daha iyi yaşam koşullarına ulaşmak, ulaştırmak için iyi diplomalar almaktı...
Uluslararası Eğitim Raporları
ABD'de, 14-18 Kasım 2022 tarihleri Uluslararası Eğitim Haftası (International Education Week) olarak kutlandı ve bu hafta dolayısıyla ilgili kurum ve kuruluşlar önemli istatistiki veriler yayımladı. ABD, son yüzyılda eğitim için önemli destinasyonlardan, varış noktalarından. Farklı ülkelerin eğitim başlıklarındaki güncel eğilimleri ABD üzerinden takip edilebilir. Özgürlük ve fırsatlar ülkesi olarak ünlenmesine rağmen Yeni Dünya, Eski Dünyaya uzak ve öğrenciler açısından kendi içinde avantaj ve dezavantajları barındırıyor. Diğer pek çok ülkede bulunmayan vize çeşidine bağlı kısıtlılıklar, ayrıntılı belge ve bilgi istemleri, sosyal devlet güvencesinin bulunmaması, yaklaşım farklılığı ve zaman kayıplarına rağmen okyanus ötesine gelmeyi göze alan uluslararası öğrencilerin, çekim noktaları ve hangi programlarda eğitim almak üzere geldikleri ABD'de yayımlanan raporlar üzerinden değerlendirilebilir.
Burada yaklaşık yüz yıldır yayımlanan ve uluslararası öğrencilere ait demografik veriler sunan Açık Kapılar (Open Doors) Raporları ve mali hususlarda veriler sunanUluslararası Eğitimciler Birliği (NAFSA) Raporları'nda yer alan bazı çarpıcı hususlardan bahsedilecektir. Ayrıntılı bilgiler için ilgili kaynakların web adreslerine başvurulabilir.
Açık Kapılar Raporları
Uluslararası Eğitim Enstitüsü (IEE) ve ABD Dışişleri Bakanlığı Eğitim ve Kültür Dairesi (ECA) işbirliğiyle hazırlanan Açık Kapılar-Uluslararası Eğitim Raporları 14 Kasım 2022 tarihinde Dış İşleri Bakanı Antony John Blinken, Eğitim ve Kültür İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Lee Satterfield ve İEE Başkanı Allan E. Goodman'ın katıldığı bir programla açıklandı. Blinken COVID Dönemi'nde uluslararasılaşma için iyileştirmeler yaptıklarını, örneğin CLS Spark adlı programla yüksek sayıda lisans öğrencisine Rusça, Arapça ve Çince öğrenme imkanı sağlandıklarını; Bakanlıkta birimler arasında yapılan bir protokolle değişim programları için öğrenci vizelerinde ve konsolosluk işlemlerinde kolaylık sağlayan mekanizmaları hayata geçirdiklerini belirtti. Hispanik Üniversiteler Birliği ile de bir ön-anlaşma imzaladıklarını, daha çok sayıda Hispanik ve Latin kökenli öğrencinin değişim programlarından yararlanacağını açıkladı.
ABD'de 1920'li yıllardan bu yana uluslararası eğitimle ilgili verileri içeren raporlar yayımlanmaktadır. Günümüzde Açık Kapı anketleri olarak isimlendirilen raporların geçmişi, Amerikalı bir grup Hristiyan organizasyon tarafından uluslararası öğrencilerin Hristiyanlığa kazandırılması amacıyla kurulan Yabancı Öğrencilerle İyi İlişkiler Komitesi tarafından 1925'te yapılan ve o dönem Resmi Olmayan Elçiler (Unofficial Ambassadors) raporları olarak adlandırılan raporlara dayanmaktadır.
IEE tarafından son yayımlanan rapor 2021-2022 verilerine dayanılarak hazırlanmıştır. Rapora göre ilgili dönemde ABD'de 261.961'i yeni kayıt olmak üzere 948.519 uluslararası öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerin %54'ü STEM alanında eğitim almaktadır. Lisansüstü eğitimde olanların tüm uluslararası öğrencilerdeki oranı %40'tır ve bir önceki yıla göre belirgin artış kaydedilmiştir (%121'lik artış).
ABD'de en yüksek sayıda uluslararası öğrenci New York Üniversitesi'nde (21.081) bulunmaktadır. Daha sonra sırasıyla Northeastern Üniversitesi (17.836) ve Columbia Üniversitesi (16.956) gelmektedir.
ABD'deki Uluslararası Öğrencilerin Sayıları ve Geldikleri Ülkeler
ABD'ye en yüksek sayıda öğrenci Çin, Hindistan ve Güney Kore'den gelmektedir. En yüksek sayıda öğrencinin geldiği ilk 10 ülke şu şekilde sıralanmaktadır:
1. Çin (290.086; %30.6)
2. Hindistan (199.182; %21.0)
3. G. Kore (40.755; %4.3)
4. Kanada (27.013; %2.8)
5. Vietnam (20.713; %2.2)
6. Tayvan (20.487; %2.2)
7. S. Arabistan (18.206; %1.9)
8. Brezilya (14.897; %1.6)
9. Meksika (14.500; %1.5)
10. Nijerya (14.438; %1.5)
Bir önceki yılla karşılaştırıldığında, Çinli öğrencilerde %9, S. Arabistan'dan gelenlerde %17 oranında azalma; Almanya'dan gelen öğrencilerde %59, İspanya'dan %41, Fransa'dan %37 artış olması dikkat çekici bilgiler arasındadır.
Türkiye, 8.467 öğrencisi ile ABD'ye öğrenci gönderen ülkeler arasında 18inci sırada yer almaktadır ve ABD'deki uluslararası öğrencilerin %0.9'unu oluşturmaktadır. Son 20 yılda en yüksek sayıda Türk öğrenci 2009-2010 dönemindeki kayıtlarda göze çarpmaktadır (12.397). Genel olarak Türk öğrencilerinin sayısı on binlerde seyretmiştir. COVID-19 Salgını öncesi 2018-2019 dönemindeki toplam sayı ise 10.159'dur. Halihazırdaki Türk öğrencilerin çoğunluğu lisansüstü eğitimdedir (3937), önlisans ve lisans eğitimi alanların sayısı 2866, derece vermeyen eğitimler alanlar 247, mezuniyet sonrası iş bulmaya da imkan veren isteğe bağlı uygulamalı eğitim (OPT) döneminde bulunanların sayısı ise 1417'dir. Türk öğrenciler daha önceleri sıklıkla lisansüstü eğitim için ABD'ye gelirken yıllar içinde aradaki fark azalmaya başlamıştır. Oysa Malezya, S. Arabistan gibi ülkelerden öğrenciler esas olarak lisans eğitimi için gelmektedirler. Örneğin 10 yıl önce S. Arabistan'dan gelen lisans öğrencisi sayısı 14 binlerde iken lisansüstü sayı 6 binlerdedir. Yıllar içinde aradaki fark azalmaya başlamıştır. Almanya, Fransa gibi Avrupa ülkelerinden gelenlerde ise derecelere göre dağılım birbirine yakındır.
ABD'de Uluslararası Öğrencilerin Eğitim Aldıkları Alanlar:
Öğrenci sayısı olarak bakıldığında;
· Birinci sırada 200bin öğrenci sayısıyla matematik ve bilgisayar bilimleri;
· İkinci sırada 188bin öğrenciyle mühendislik alanları;
· Üçüncü sırada ise 147bin ile işletme ve yönetim alanı,
ABD'deki uluslararası öğrencilerin en çok tercih ettiği alanlardır.
Bir önceki dönemle karşılaştırıldığında; sağlık mesleklerinde ve mühendislik alanlarında %1,3'er azalış; matematik ve bilgisayar bilimlerinde %10, biyoloji ve biyomedikal bilimlerde %7.5 artış; sosyal bilimlerde %3 ve adli bilimler ve hukuk alanında kayıtlı öğrencilerde %18 artış kaydedilmiştir. Uluslararası öğrencilerin yaklaşık 345bini ön lisans veya lisans, yaklaşık 385bini lisansüstü eğitim almakta yaklaşık 185bini de OPT döneminde yer almaktadır.
ABD'deki Türk öğrencilerin %27'si mühendislik, %14'ü matematik ve bilgisayar bilimleri, %14'ü sosyal bilimler, %11'i işletme ve yönetim, %9'u yaşam bilimleri, %6'sı güzel sanatlar, %3'ü eğitim, %1,4'ü sağlık bilimleri alanında eğitim almaktadır. On yıl öncesi (2011-2012) ile karşılaştırdığımızda o yıllarda da mühendislik alanının Türk öğrencilerin ABD'ye eğitim için en sık geldiği alan (%25) olduğunu görüyoruz. On yıl önce işletme ve yönetim alanı %15 ile ikinci sırada, sosyal bilimler alanı da yine %14 oranı ile üçüncü sırada tercih edilen alanlardır.
Eğitim bilimleri alanında ABD'nin cazibesinin çok yüksek olmadığını söyleyebiliriz. Yıllar içinde de irdelendiğinde düşük oranlarda tercih edildiğini görüyoruz. On yıl önce de en yüksek oran %5 ile Kanada'dadır. İşletme ve yönetim, mühendislik alanları ve bilgisayar bilimleri yıllarca pek çok ülke öğrencisi tarafından en sık tercih edilen alanlar olmuştur. En yüksek sayıda öğrencisi olanlardan Hindistan 10 yıl önce de öğrencilerini yüksek oranda bilgisayar bilimlerine ve mühendislik alanlarına yönlendirmiştir (%22 ve %37). İlk 10'da yer alan S Arabistan'dan gelen toplam 18.206 öğrencinin de son rapora göre dağılımı mühendislik alanlarında %28, işletme ve yönetimde %14, matematik ve bilgisayar bilimlerinde %11'dir. G. Kore'den gelen öğrencilerin dağılımında diğer ülkelere göre daha farklı oranlar görülmektedir; toplam 40.755 öğrencinin %12'si işletme ve yönetim, %16'sı mühendislik, %13'ü matematik ve bilgisayar bilimleri, %12'si sosyal bilimler, %11'i güzel sanatlar alanında eğitim almaktadır.
Sağlık meslekleri eğitimi için gelenlerin oranı tüm ülkelerin öğrencileri arasında genel olarak %10'un altında tercih edilmektedir. Sadece Nijerya'dan gelen 14 bin öğrencinin %12'si ve Kanada'dan gelenlerin %13.5'i ile S. Arabistan'dan gelenlerin yaklaşık %10'u sağlık meslekleri alanında eğitim almak üzere ABD'de bulunmaktadır. Diğer ülkelerden gelenlerde oranlar %10'un altındadır.
Birleşik Krallık'tan gelen öğrencilerin %17'si, Alman öğrencilerin %14'ü, Hong Kong'dan gelenlerin %13'ü sosyal bilimler alanında eğitim almaktadır. Türk öğrenciler arasında bu oran %14 diğer ülkelerde ise %10 ve altındadır.
.
ABD'de Uluslararası Akademisyenler
Burada esas olarak uluslararası öğrencileri ele aldık. Bununla birlikte kısaca uluslararası akademisyenler hakkında da bilgi vermekte fayda addediyorum. ABD'de 2020-2021 eğitim ve öğretim döneminde 85.538 uluslararası akademisyen bulunmaktadır. En yüksek sayıda uluslararası akademisyen sıralamasında ilk üçte Çin (26.254, %31), Hindistan (12.714, %15) ve Güney Kore (4.928, %6) yer almaktadır. Türk uyruklu akademisyen sayısı ise 1.084'dür (%1,3). Bölge ülkelerinden İran'dan 1.315 (%1,5), İsrail'den 1065 (%1.2), Rusya'dan 625 (%0.7), Yunanistan'dan 584 (%0.7) akademisyen bulunmaktadır.
COVID-19 salgını öncesini ele alacak olursak, ABD'de bulunan uluslararası akademisyen sayısı 2018-2019 eğitim ve öğretim döneminde şu şekildedir: Toplamda 136.563, Çin 47.964, Hindistan 14.073, G. Kore 7.173, bölge ülkelerinden İran 1.827, İsrail 1.599, Rusya 985 ve Yunanistan 836.
Türk akademisyen sayısı 15 Temmuz 2016 öncesi 2.303'e kadar çıkmış, sonrasında gerilemeye başlamıştır. COVID-19 salgını öncesinde 1.942 iken salgınla birlikte iki yıl içinde %44'lük düşüşle 1.084'e kadar gerilemiştir. Karşılaştıracak olursak ABD'deki Alman akademisyenlerin sayısı salgında 4.807'den yarıya yakın düşüşle 2419'a, İngilizlerin sayısı 2.701'den 1.736'ya, Fransızların ise 4.132'den 2.117'ye gerilemiştir.
NAFSA Raporları:
NAFSA, uluslararası öğrencilerin hem yüksek öğretim alanında hem de bir bütün olarak ABD ekonomisine katkısı hakkında bir rapor yayımlamıştır. Rapor, uluslararası öğrencilerin bir önceki dönemde ABD ekonomisine yaklaşık 34 milyar dolar katkıda bulunduğunu ortaya koymaktadır. Rakamların pandemi dolayısıyla önceki yıla göre 6 milyar dolar eksildiği de göz önünde bulundurulduğunda uluslararası öğrenciler, ABD için yıllık yaklaşık 40 milyar dolar gelir anlamı taşımaktadır.
Öğrencilerin sadece okula harç ödemedikleri, yeme-içme, barınma, sigorta ödemeleri ve ulaşım masrafları ile ABD ekonomisine katkıda bulundukları ve tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda her 3 uluslararası öğrencinin ABD'de 1 istihdam alanı açtığı da raporda yer almıştır.
Rapora göre ABD kolejlerinde ve üniversitelerinde sadece İngilizce dil programlarına kayıtlı uluslararası öğrencilerin, 2021-2022 akademik yılında ABD ekonomisine katkısı 242 milyon dolardır.
Yine aynı raporda çarpıcı örneklerden biri olarak New York'ta yaklaşık 114bin uluslararası öğrenci bulunduğu, 45.482 istihdamı desteklediği ve 4.9 milyar dolar katkı sağladıkları yer almıştır.
Yurtdışına Giden ABD Vatandaşı Öğrenciler
Uluslararasılaşmanın arttırılmasını destekleyen pek çok rapor bulunmasına rağmen ABD'den yurtdışına eğitim için giden öğrenci sayısı görece düşmüş, 2018-2019 döneminde 347 bin olan sayı, 2019-2020'de %53'lük bir düşüşle 163 bin'e, 2020-2021'de ise %91'lik düşüşle 14 binli rakamlara (14.549) gerilemiştir. ABD'li öğrenciler de yurtdışına daha çok STEM alanında (%29) gitmektedir, ikinci sırada tercih edilen başlık işletme ve yönetim (%17,3), üçüncü sırada ise sosyal bilimler (%17.2) gelmektedir.
2020-2021 verilerine göre ABD'den yurtdışına giden öğrencilerin yaklaşık %58'i yaz dönemi için ve yalnızca %26'sı tam bir dönem eğitim için yurtdışına çıkmıştır. Tam bir akademik yıl boyunca yurtdışında olanların oranı %7,3'tür! Pandemi öncesi yıllarda da ABD'li öğrenciler yurt dışı eğitimi daha çok yaz dönemi için tercih etmiştir. Tam bir akademik yıl için yurt dışında bulunan ABD'li öğrencilerin oranı son on yıldır tüm yurt dışına çıkan öğrencilerin yalnızca %2,5-3'ü iken pandemide %7,3'e yükselmesi öğrenci sayısının yükselmesi değil, pandemide zaten yurtdışında okuyanların oranlara yansıması olarak değerlendirilebilir.
Lisans eğitimi veren üniversitelerden Wellesley College (187), yüksek lisans eğitimi verenlerden Lee University (90), doktora düzeyinde eğitim verenlerden ise Texas A&M University- College Station (512) öğrencilerini kısa dönem yurt dışına gönderen üniversiteler arasında birinci sırada yer almaktadırlar.
Önceki yıllara benzer şekilde 2020-2021 Eğitim ve Öğretim Dönemi'nde de İtalya (%15), İspanya (%14), Birleşik Krallık (%11) ve Fransa (%7) ABD vatandaşı öğrencilerin gittiği ülkeler listesinin başında yer almıştır. Güney Kore (%7) beşinci sıraya yükselirken, daha önce popüler destinasyonlar olan Danimarka (%4) ve Kosta Rika (%4) sıralamada düşüş yaşamıştır.
Sonuç Yerine
Gerek ABD'nin yurtdışına gönderdiği, gerekse ABD'ye diğer ülkelerden gelen öğrencilerin tercih ettikleri programlar dikkatle incelenmelidir. ABD'nin kendi içinde barındırdığı tüm sorunlara rağmen araştırmacı, akademisyen ve öğrenciler tarafından fırsatlar ve hayaller ülkesi olarak algılanmaya ve bütün dünya ülkeleri öğrencileri için önemli bir destinasyon olmaya devam etmesi, sunduğu imkanlar ve tercih edilme nedenleri üzerine ayrı ayrı incelemeler yapılabilir. Ülkemizin iyi ve iddialı olduğu alanlarda eğitimde uluslararasılaşma çalışmalarında diğer ülkelerin eğilimleri, ABD raporları üzerinden göz önünde bulundurulabilir. Ülkelere göre eğitim hareketliliğinde temâyüllerin izlenmesi için konu ve başlık özelinde ilgili raporların detaylarına başvurulabilir.
Başvurular:
International Education Week:
https://www.iie.org/en/Why-IIE/Annual-Report
IEE Open Doors:
https://opendoorsdata.org/data/international-students/
https://opendoorsdata.org/data/international-students/leading-places-of-origin/
https://opendoorsdata.org/data/international-students/leading-places-of-origin/
https://opendoorsdata.org/data/international-students/fields-of-study-by-place-of-origin/
NAFSA:
Zeliha Koçak Tufan
Vaşington Eğitim Müşaviri
